Hasta ESWL cihazının yatak benzeri masasına yatar ve yatış şekli bu masanın ortasında yaralan su yastığının taşın bulunduğu bölgeye denk gelecek şekilde ayarlanır. Şok dalgaları bu su yastığının içerisinden hastanın vücuduna gönderilir. Hasta ESWL masasına yerleştirildikten sonra bir x-ray cihazı ya da ultrasonografi yardımı ile taş belirlenir ve şok dalgalarının taşa tam isabet edeceği şekilde odaklama yapılır. İşlem başlatıldığında cihaz otomatik olarak taşı hedefler ve şok dalgaları sürekli olarak taşa isabet eder. Bu işlem taşın tamamen kırıldığı görüldüğünde veya işlemi gerçekleştiren doktorun belirlediği maksimum şok sayısında ulaştığında sonlandırılır. İşlem genellikle 45 dakika ile 1 saat arasında sürmektedir.
ESWL
TAŞ KIRMA - ESWL
ESWL (Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy – Vücut dışından şok dalgalarıyla taş kırma) günümüzde böbrek taşlarının tedavisinde en sık ve güvenle kullanılan tedavi yöntemidir. Bu yöntem vücut dışından gönderilen şok dalgalarının taşa çarparak onu kırması esasına dayanır ve açık cerrahinin aksine çevre dokulara zarar vermeden çalışır. Burada taşlar kum taneleri gibi parçalanırlar ve idrarla kolaylıkla atılabilecek boyutlara getirilir. ESWL böbrek taşlarının cerrahiye gerek kalmadan ortadan kaldırılmasına olanak sağlayan, cerrahiye göre daha konforlu, daha risksiz ve daha ucuz bir tedavi yöntemidir. Nekahet dönemi cerrahiyle kıyaslanmayacak derecede kısadır.
TAŞ NASIL KIRILIYOR?
ESWL cihazları yüksek basınçlı şok dalgaları üretirler. Bu şok dalgaları hastanın cildine iletildikten sonra hastanın yumuşak dokularından zarar vermeden geçerler. Böbreği de geçen şok dalgaları bir x-ray ya da ultrason yardımı ile hedeflendirildikleri böbrek taşına çarparlar. Bu şok dalgalarının oluşturdukları enerji ile taş genleştirir ve bu da taşın kenarlarında küçük çatlamalara sebep olur. Aynı etki şok dalgası taştan çıkarken de oluşur. Tüm bu etkilerin tekrarlanmasıyla taşlar kırılarak küçük parçalara ayrılır. Bu parçalar artık üreterlerden (idrar kanalı) kolaylıkla geçebilecek ve idrarla rahatlıkla atılabilecek boyutta küçük parçalar haline ufalanmış olur.
ESWL İŞLEMİ NASIL UYGULANIR?
ESWL İŞLEMİ AĞRILI MIDIR?
ESWL tedavisi hastaneye yatmaksızın gerçekleştirilir. Anesteziye çocuk hastalar dışında nadiren gerek duyulmaktadır. İşlem sırasında hastanın hissettiği şok dalgalarının ciltten geçerken yarattığı hafif batmalardan ibarettir. Yeni kuşak ESWL cihazlarında işlem oldukça ağrısız ve konforludur. Ve ayrıca işlem sırasında şok dalgalarının yarattığı güçlü bir ses duyulur. İşlem sırasında ağrı hissedilmesi durumunda bir ağrı kesici uygulamasının ardından işleme devam edilebilmektedir. Tedavi sonrasında tedavi bölgesinde hassasiyet ve morarma görülmesi normaldir. Ağrı için birkaç gün ağrı kesiciler kullanılabilir.
ESWL HER HASTAYA UYGUN MUDUR?
Her böbrek taşı ESWL için uygun olmamakla birlikte ESWL tedavi gerektiren taşların %70’i için uygun bir tedavi seçeneğidir. ESWL gebeler ve kanama bozukluğu olanlarda kesinlikle uygulanmaz. İdrar yolu enfeksiyonu olanlarda önce enfeksiyon tedavi edilmeli sonra ESWL uygulanmalıdır. Taşa yakın bölgedeki aort anevrizması varsa önce bu tedavi edilmelidir. Kalp pili olanlarda ESWL uygulanırken dikkatli olunmalıdır. Aşırı şişman ve vücudunda ciddi şekil bozukluğu olan kimseler taş odaklaması yapılamayacağından ESWL için uygun adaylar değildir.
ESWL'NİN AVANTAJLARI NEDLERDİR?
Etkili ve güvenlidir.
Cerrahiye gerek bırakmadan tedavi sağlar.
Hastanede yatmayı gerektirmez.
Vücutta yara oluşturmadan tedavi eder.
İyileşme süresi çok kısadır.
Etkinliği milyonlarca insan üzerinde gösterilmiştir.
ESWL NE KADAR BAŞARILI BİR YÖNTEMDİR?
Bu yöntemde başarı taşın 3 mm den küçük parçacıklar haline getirilmesi ve böbrekten temizlenmesidir. Başarı taşın cinsine, sertliğine, büyüklüğüne ve idrar yolunda yerleştiği yere göre değişir. ESWL bütün taşlarda başarı sağlayamaz. Tek bir seansta kırılabilen taşlar olabileceği gibi tekrarlayıcı seanslara da ihtiyaç duyulabilir. Ortalama bir başarı oranı vermek gerekirse ESWL ile böbrek taşlarının %80’i ESWL sonrasında böbrekten temizlenirler. Başarıda en önemli faktörler: Taşın özellikleri, kullanılan cihaz ve işlemi gerçekleştiren ekibin deneyimi şeklinde sıralanabilir.
ESWL BÖBREĞE ZARAR VERİR Mİ?
TAŞ NASIL KIRILIYOR?
ESWL cihazları yüksek basınçlı şok dalgaları üretirler. Bu şok dalgaları hastanın cildine iletildikten sonra hastanın yumuşak dokularından zarar vermeden geçerler. Böbreği de geçen şok dalgaları bir x-ray ya da ultrason yardımı ile hedeflendirildikleri böbrek taşına çarparlar. Bu şok dalgalarının oluşturdukları enerji ile taş genleştirir ve bu da taşın kenarlarında küçük çatlamalara sebep olur. Aynı etki şok dalgası taştan çıkarken de oluşur. Tüm bu etkilerin tekrarlanmasıyla taşlar kırılarak küçük parçalara ayrılır. Bu parçalar artık üreterlerden (idrar kanalı) kolaylıkla geçebilecek ve idrarla rahatlıkla atılabilecek boyutta küçük parçalar haline ufalanmış olur.
ESWL İŞLEMİ NASIL UYGULANIR?
ESWL tedavisi hastaneye yatmaksızın gerçekleştirilir. Anesteziye çocuk hastalar dışında nadiren gerek duyulmaktadır. İşlem sırasında hastanın hissettiği şok dalgalarının ciltten geçerken yarattığı hafif batmalardan ibarettir. Yeni kuşak ESWL cihazlarında işlem oldukça ağrısız ve konforludur. Ve ayrıca işlem sırasında şok dalgalarının yarattığı güçlü bir ses duyulur. İşlem sırasında ağrı hissedilmesi durumunda bir ağrı kesici uygulamasının ardından işleme devam edilebilmektedir. Tedavi sonrasında tedavi bölgesinde hassasiyet ve morarma görülmesi normaldir. Ağrı için birkaç gün ağrı kesiciler kullanılabilir.
ESWL HER HASTAYA UYGUN MUDUR?
Her böbrek taşı ESWL için uygun olmamakla birlikte ESWL tedavi gerektiren taşların %70’i için uygun bir tedavi seçeneğidir. ESWL gebeler ve kanama bozukluğu olanlarda kesinlikle uygulanmaz. İdrar yolu enfeksiyonu olanlarda önce enfeksiyon tedavi edilmeli sonra ESWL uygulanmalıdır. Taşa yakın bölgedeki aort anevrizması varsa önce bu tedavi edilmelidir. Kalp pili olanlarda ESWL uygulanırken dikkatli olunmalıdır. Aşırı şişman ve vücudunda ciddi şekil bozukluğu olan kimseler taş odaklaması yapılamayacağından ESWL için uygun adaylar değildir.
ESWL'NİN AVANTAJLARI NEDLERDİR?
Etkili ve güvenlidir.
Cerrahiye gerek bırakmadan tedavi sağlar.
Hastanede yatmayı gerektirmez.
Vücutta yara oluşturmadan tedavi eder.
İyileşme süresi çok kısadır.
Etkinliği milyonlarca insan üzerinde gösterilmiştir.
ESWL NE KADAR BAŞARILI BİR YÖNTEMDİR?
Bu yöntemde başarı taşın 3 mm den küçük parçacıklar haline getirilmesi ve böbrekten temizlenmesidir. Başarı taşın cinsine, sertliğine, büyüklüğüne ve idrar yolunda yerleştiği yere göre değişir. ESWL bütün taşlarda başarı sağlayamaz. Tek bir seansta kırılabilen taşlar olabileceği gibi tekrarlayıcı seanslara da ihtiyaç duyulabilir. Ortalama bir başarı oranı vermek gerekirse ESWL ile böbrek taşlarının %80’i ESWL sonrasında böbrekten temizlenirler. Başarıda en önemli faktörler: Taşın özellikleri, kullanılan cihaz ve işlemi gerçekleştiren ekibin deneyimi şeklinde sıralanabilir.
ESWL BÖBREĞE ZARAR VERİR Mİ?
ESWL tedavisinin uzun dönemde böbrekte bıraktığı hasar çok azdır veya yoktur. Ancak çok büyük ve yaygın taşlarda aylarca sürekli ESWL uygulandığında böbrekte hasarın artabileceği ve hipertansiyon gelişebileceğine dair çalışmalar bulunduğundan 3–4 seans sonrasında kırılıp temizlenmeyen taşlarda ESWL tedavisine devam etmenin gereği yoktur. Çok büyük taşlarda tek seansta taşların ortadan kaldırılabildiği Perkütan Nefrolitotomi denilen modern cerrahi yönteme başvurmak gereklidir. ESWL sonrasında idrarda hafif kanama olağandır ve birkaç gün içerisinde düzelir. Ciddi böbrek kanamaları nadirdir ve özellikle kanama bozukluğu olan kimselerde görülebilir. ESWL sonrasında görülebilecek önemli sorunlardan birisi büyükçe taş parçalarının idrar kanalından geçemeyerek kanalı tıkaması ve idrar akışını durdurmasıdır. Bu durum oldukça ağrılı seyredebilir. Bu durumda kanalı tıkayan taş parçalarına ek ESWL uygulaması yapılabilir ya da endoskopik yöntem ile idrar kanalı taştan arındırılır.
ESWL SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER NELERDİR?
İşlem sonrasında hastanın günlük yaşantısından geri kalmasının gereği yoktur. Ortaya çıkan taş kırıntılarının dökülmesi için kişinin hareket etmesinin ayrıca önemi vardır. İşlem sonrasında hastanın yapması gereken en önemli şey bol su içmektir. Bol idrar üretimi taş parçacıklarının böbrekten kolay atılmasını sağlarken idrar yolu enfeksiyonu gelişme riskini de ortadan kaldırır. Doktorun belirleyeceği süre sonrasında taşın durumu kontrol edilir ve gerekirse ek seanslara devam edilir.
